Kanada Ve Avustralya İki Benzer Ülke İki Farklı Kader

Ülkeler arasındaki benzerlik ve farkları tabloda kıyaslanmıştır. Ara ara fikir versin diye ülkemizle de kıyaslamalar yaptım. Örneğin kilometrekareye 100 kişi düşen ülkemize göre bu iki ülkede nüfus yoğunluğu km²  ye 2.6 ve 3.2. Yani bu ülke vatandaşları sokağa çıkıp enfekte insan arasalar, bulup karşılaşmaları bile pek kolay değil. Aslında her iki ülkede de salgın benzer bir başlangıç yaptı. Mart ayı başında test (+) COVID-19 vaka sayıları 25 ve 20 olarak birbirine çok yakındı. Yine Mart ayı sonunda her ikisinde de 3000 er civarında test (+) vaka olduğu Dünya Sağlık Örgütü verilerinde bildirilmişti.

 

Hastalığın bulaşma yolları öğrenildiği zaman her iki ülkede de “sosyal mesafe” uyarıları yapılmıştı. Basından takip ettiğime göre her iki ülkede de vatandaşlar bu mesafe meselesine uyduklarını düşünmelerine rağmen sosyalleşme hadiselerinden de geri durmamışlar. Kanada’da düğünler ve benzeri toplantılar yapılmaya devam edilirken sonbahara yaklaşan Avustralya’da özellikle plajların müşterileri eksik olmamış. Bugün bakıldığında her iki ülkenin de milyon nüfus başına yaptıkları test Avustralya’da yaklaşık 16 000, Kanada’da ise 13500 kadar. Yine günde 40-50 bin test yapılan ülkemize baktığımızda milyon nüfus başına yapılan test sayısının 7000 den fazla ve örneğin Hollanda’ya yakın bir rakam olduğunu görüyoruz. Kıyasladığımız Avustralya ve Kanada’daki test sayılarının ise, nüfus başına bizim yaptığımız test sayısının 2 misli olduğunu da vurgulamak gerekir.

 

Avustralya’nın ana şansı kara sınırının olmaması, ülkeye ulaşan tüm yolcuların deniz ve hava limanlarından girmekte olmalarıydı. Öte yandan Kanada’nın ABD ile kontrolü çok zor olan uzun kara sınırı en önemli dezavantajını oluşturmaktaydı. Avustralya’ya dışarıdan gelen ilk vakalar Çin’den olunca, hemen Çin ile ulaşım tamamen kapatıldı.  Kanada’da ise dışarıdan gelen vakaların birçoğu ABD ve Avrupa’dan gelmekteydi ve kontrolü çok daha zordu. 15 Mart’dan itibaren Avustralya, ülke dışından gelen her yolcunun 14 gün kişisel karantina uygulamasının şart olduğunu ilan etti. Nisan ayı başından itibaren de Avustralya’da vaka sayısında azalma başladı. Kanada ise bu 14 gün karantina uygulaması “tavsiye” düzeyinde kalmıştı. Bu arada iki ülke arasında çok önemli bir mevsimsel fark vardı. Avustralya’da yaz mevsimi olduğu için vatandaşlar ülkeleri içinde kalmışken, soğuk kuzey ülkesi Kanada’nın özellikle yaşlı ve emekli vatandaşları başta Florida olmak üzere, ABD’nin güneyindeki sıcak yerlere kış tatiline gidip 25 Mart karantina tavsiyesi yapılıncaya kadar çoktan evlerine dönmüş ve muhtemelen virüsü de beraberlerinde getirmişlerdi.

 

İki ülke arasındaki en önemli fark işte buradan kaynaklandı. Avustralya’da ortaya çıkan hastaların sadece % 10 u hastalığı ülke içinde, % 90 ı ülke dışında kapmışken, bu oran Kanada için hastaların %25 i ülke dışında, % 75 i ise kendi evlerinde şeklindeydi. Kanada’da 600 civarında yaşlı bakım evinde hastalık tespit edilmişken Avustralya’da bu durum izlenmedi. Sadece Ontario eyaletinde tek bir yaşlı bakım evinde kalanlardan 29 yaşlı, hastalık ve bakımlarındaki aksama nedeni ile vefat ettiler. Elbette soğuk nedeniyle kapalı ortamda yaşayan Kanada bakım evleri ile salgına yaz mevsiminde tesadüf eden sıcak ve açık havalı Avustralya yaşlı bakım evleri arasında bu mevsimsel durum çok önemli bir fark oluşturdu. Hastalığın vefat ile sonuçlanma olasılığının belirgin derecede yüksek olduğu ileri yaş grubu hastaların çok sayıda ve bir arada olması Kanada’daki hasta ve vefat sayılarındaki üzücü farkın da ortaya çıkmasının en önemli nedeni oldu.

 

Avustralya’da nüfus yoğunluğunun en fazla olduğu Sydney kenti civarında ülkedeki vaka sayısının yaklaşık yarısı bulunmaktayken, Kanada’nın en kalabalık bölgesi olan Quebec eyaletinde de hasta sayısının yüksekliğinden sağlık sisteminin zorlanmasına kadar tüm sıkıntılara daha fazla rastlanmaktaydı. Daha da ötesi, özellikle Kanada içinde farklı eyaletlere bakıldığı zaman, insan yoğunluğunun nispeten az ve nüfus başına test sayısının en yüksek olarak yapıldığı British Columbia eyaletinde yeni vaka sayılarının şu sıralar azalma gösterdiği ortaya çıktı.

 

Sonuç olarak, bu iki benzer ve akraba ülkede gerek mevsimsel gerekse topografik coğrafya şartları bir anlamda kader oldu. Belki de bazı tedbirlerin alınması arasında sadece 10 günlük fark ve uygulama ciddiyeti de durumu belirleyen diğer önemli faktörlerdi.

 

Herkesin dilinde olan bir nakarat var son günlerde.. Artık hiçbir şey eskisi gibi olmayacak. Ben de aynı fikirdeyim. Bir defa ulusal kültürümüzde yaşlı nüfusun batı ülkelerine göre çok çok daha azının yaşlı bakımevlerinde kalmaları bence ısrarla korumamız gereken bir özellik. Aileleri yanında veya imkanlar el verdikçe az sayıda yaşlının bir arada kalacakları bir yaşam modelinin daha güvenli olacağı açık. Bir diğeri de uluslararası seyahat. Herhangi bir ülkede her zaman yeni ve benzeri bir durumun ortaya çıkmayacağının bir garantisi yok. Zaten ülkeler özellikle deniz aşırı seyahatlerden gelen yolcuları ülkelerine kabul ederken daha fazla sağlık kontrolü veya hastalık yayılmasına karşı daha fazla tedbir öne süreceklerdir. Muhtemelen yeni çağda insanlar en azından uzun bir süre, nasıl daha fazla gezerim değil nasıl daha az seyahat ederim diye düşüneceklerdir.